«هو العليم» آموزش جنسي؛ بايدها و نبايدها: اتفاق ناخوشايندي که روح و جان هر انساني را آزرده مي‌سازد در پارس‌آباد ايران عزيزمان دخترکي معصوم را قرباني کرد. فاجعه‌اي که متاسفانه به جاي واکنش‌هاي علمي، چاره‌جويانه و کارشناسي، دست‌خوش بازي‌هاي مغرضانه‌ي سياسي شد. برخي تريبون‌هاي سياست‌زده، کوشيدند چنين وانمود کنند که لازمه‌ي جلوگيري از اين‌گونه فجايع تلخ و دردآور، پذيرش و اجراي نسخه‌هاي پيچيده شده در مغرب‌زمين، نظير سند است. @mahdetahaa اما فارغ از اين دعواهاي سياسي، در فضاي علوم تربيتي اين سوال مطرح مي‌شود که آيا حقيقتا آموزش‌هاي جنسي چنان که ادعا مي‌شود در سنين کودکي ضرورت دارند، و آيا مي‌توان از اين آموزش‌ها واقعا انتظار بازدارندگي در برابر مخاطرات را داشت؟! براي تبيين ديدگاه نظريه‌هاي تربيت اسلامي، توجه به چند نکته ذيل، ضروري به نظر مي‌رسد: @mahdetahaa نکته اول: تنوع آموزش‌هاي جنسي: لازم است به اين نکته توجه داشته باشيم که آموزش‌هاي جنسي، به دو نوع کلي دسته‌بندي مي‌شوند؛ - آموزش‌هايي که مفاد جنسي آشکار و عرياني ندارند، بلکه صرفا در راستاي تقويت روحيه «خودمراقبتي» و معرفي اصولي براي «حفاظت از خويشتن» توصيه مي‌گردند. من باب مثال، اين که والدين به دلبند خود بياموزند که در صورت بروز هرگونه سوالي، و يا مواجهه با هر نوع اطلاعاتي، مي‌توانند و مي‌بايست آن را با احساس امنيت کامل، با والدين خود مطرح نمايند. يا في المثل اين که به کودک بياموزند اگر شخصي مزاحمت فيزيکي دور از شأني براي او ايجاد کرد، چگونه از موضع خطر دوري کند و والدينش را به سرعت آگاه سازد. ايجاد احساس اعتماد و امنيت در رابطه‌ي با والدين نقش مهمي در اين ميان دارد. آموزش‌هايي از اين دست، بدون آن که ذهن کودک را درگير مسائل جنسي کند، او را تا حدودي (و نه کاملاً) در مواجهه با مخاطرات، ايمن مي سازند. - آموزش‌هايي که پس از مطرح شدن سوال جنسي يا مشاهده‌ي کنجکاوي جنسي در کودک، ضرورت مي‌يابند. حال که ذهن کودک شما، درگير يک سوال جنسي شده است، بر شماست که اولاً آرامش خود را حفظ کنيد و به هيچ وجه کودک را به خاطر طرح سوالش شماتت نکنيد. بدين ترتيب اعتماد کودک را جلب نموده و تلاش خود را صرف عادي‌سازي اين واقعه نماييد. اين اعتمادسازي موجب مي‌شود کودک در مواجهه با مسائل آتي جنسي، مجددا به شما اعتماد کند و به سراغ منابع ديگري براي کسب اطلاعات نرود. ثانياً براي پاسخ دادن به سوالات کودک، از مثالهايي درباره‌ي گياهان و حيوانات در قالب‌هاي داستاني، و يا جدي و علمي بهره ببريد. اين روش از درگيرتر شدن ذهن کودک با تصاوير ذهني از روابط جنسي انسان‌ها پيشگيري مي‌کند. @mahdetahaa نکته دوم: از آموزش انتظار معجزه نداشته باشيم: بسياري از مخاطرات اجتماعي که کودکان را تهديد مي‌کنند، چندان هم توسط آموزش قابل پيشگيري نيستند. از نظر ما، مراقبت و نظارت مهمتر از آموزش است؛ اگرچه آموزش را نيز نفي نمي‌کنيم. روش اصلي توصيه شده در نظريه‌هاي تربيت اسلامي بدين ترتيب است که «متربي» به طور کامل و در هر آن، بايد تحت نظر و مراقبت «مربي» باشد؛ نظارتي کامل، جامع و بي‌وقفه. بدون چنين نظارتي، هر عاملي، حتي کنجکاوي کودکانه‌ي يک هم‌بازي، مي‌تواند خطر آفرين باشد. البته واضح است که مراقبت هميشگي و بي‌وقفه، عملاً در عالم واقع قابل تحقق نيست. لذا آموزش اصول «خودمراقبتي» جزو اصول ثانويه و تکميلي در نگاه تربيت اسلامي هستند. @mahdetahaa نکته سوم: آموزش‌هاي جنسي، چاقويي با دو لبه: اگرچه ارائه‌ي اطلاعات صحيح و مديريت‌شده در پاسخ به سوالات ذهن يک کودک کنجکاو، مي‌تواند در ايجاد اعتماد او به مربي (يا والد) و مهار و مديريت رفتارهاي جنسي او تاثير چشمگيري داشته باشد، اما ارائه‌ي پيش از سوال، عجولانه، افراطي، و بي‌پرده‌ي اين اطلاعات، مي‌تواند ذهن کودک و قوه تخيل او را پيش از موعد درگير مسائل جنسي نموده و حتي در شرايطي، زمينه‌ي بلوغ زودرس جنسي يا بروز رفتارهاي جنسي پيش از موعد و مخاطره آميز را فراهم آورد. قدرت قوه خيال در کودک نوباوه، فراتر از تصورات ما بزرگسالان است. لذا کاشتن نهال يک خيال ناشايست، از طريق فاشگويي، و ارائه‌ي آموزش‌هاي بي‌پرده و افراطي، مي‌تواند طي يک اثر پروانه‌اي، منجر به بروز انحرافات بزرگتري در سنين بزرگسالي و جواني شخص شود. خلاصه‌ي کلام آنکه: آموزش‌هاي عريان و بي‌پرده‌ي جنسي، که ادعا مي‌شود مي‌توانند کودک را در مقابل مخاطرات جنسي ايمن سازند، چاقويي هستند با دو لبه، که مي‌توانند همان کودک را در آينده‌ا‌ي نه چندان دور، به تهديد و مخاطره‌اي جدي براي ديگران تبديل کنند. نگارنده: مريم حقي کارشناسي ارشد روانشناسي باليني @mahdetahaa #مهدطه موسسه فرهنگي هنري #تربيت_سلاله_نيکان #تربيت_جنسي - اويس.